Rabu, 10 Oktober 2018

Mangongkal holi ni natua-tua

Syarat-syarat mangokkal Holi ni Na Tua-tua:


Laho ma suhut jumolo manopot akka tulang dohot hula-hula sahat tu tingkat bona ni ari - bona tulang - parbonaan - panggoppar - tulang rorobot - sahat tu hula-hula pangolian. Ima laho marsobba huhut pasahatton napuran saut tu sude akka hula-hula sekaligus pabotohon pangokkalan i.

Molo manopoti hula-hula sahat tu bona ni ari rappak ma sude akka hasuhuton namarhaha maranggi, alai molo marsomba tu akka hula-hula ni oppung masing-masing sude ma pomparanna dohot hula-hula ni na mamestahon.

Jala dung dapot ari nabinanuhul ni hasuhuton ari pangokkalon dohot ari mamestahon, parjolo ditiabni namangokkal marpungu madisi suhut, boru, dohot hula-hulana. Asa dibahen ma jumolo tonggo raja.

Laho mulai manggali, parjolo ma disakkulhon hula-hula manang tulang ni na naeng ongkalon i. Asa dilanjutton boru ni hasuhuton, dung dapot saring-saring ni naniokkal i, laos ditappin hula-hula ma, jala laho mulak tu jabu dijujung boru ni hasuhuton ma, laos dibehet hula-hula manang tulang.

Ia namajjujung molo bona/boru siakkangan ma (boru ni naniokkali) molo borua, boru siappudan ma. Jala majjujung sahat tu batuna pir, manang tu tabbak natibbo pe tottong ma boru laos di hehei hula-hula/tulang ni naniokkal i.

Di ari namamestahon: Dimasa-masa saonari on sai jumolo do dipamasuk tu simin saring-saring i, asa dilanjutton akka tor-tor paradaton.

Parjolo manortor ma disi hasuhuton boru dohot hula-hula sambil mambuat tua, dungi maralaman ma huhut mangaliatton saring-saring, sian ima muse manaruhon sahat tu batu na pir/tabbak natibbo dung sae sian tabbak torus ma mamestahon.

Acara tortor/paradaton:
     Parjolo ma gondang mula-mula, dungi sahat ma muse tu gondang mangaliati Dung sidung mangaliati barupe muse asa gondang marsiolop-olopan na marhaha anggi, dungi barupe asa ro boru manomba-nomba angka hula-hula laos sebalik na hula-hula manabe-nabe i angka pamoruon sahat tu sitio-tio /hasahaton tu tortor ni rombongan ni na marhaha maranggi dohot boru.

Panjouon ni hula-hula, parjolo do di jou bona ni ari, panggoppar, bona tulang, tulang hula-hula na marhaha maranggi, hula-hula naposo.

Manortor ma muse dongan sahuta, ale-ale, raja na ginokkon dohot angka. hombar huta, dung simpul i tortor ni boruma muse, ima boru tubu, boru jabu, boru nani abing-abing, boru nappuan, boru sihabolonon, dohot si boru ria sahat tu boru torop.

Tortor ni dongan sahuria sekaligus sahat tu panutupni panortoron, baru sippul ma ulaon panortoron, dungi baru ma manggarar adat ma tu akka hula-hula tulang. Ima taringot tu pangokkalon holi (saring-saring manang dipaappe tu tabbak i).

Marsogot naima di pattomi (dung dihujur/ ditabbak) sabbil makkuling goddang do namattomi ima cara-cara najolo molo mangalahat horbo/lobbu do ulaoni (sigagat duhut). Dungi dibagi ma akka jabbar i jala gumodang doi jabbar ni akka raja i ima: raja bius, raja ni dongan sahuta, rajani hula-hula, rajani dongan tubu, rajani boru, dongan sapadan, dohot akka na hadir disi, jala jabbar ni suhut ima sian uluna hippal, alana sian ima dibuat namargoar sipitu dai. Jala jabbar i sude jabbar natata doi. Alai mungkin saonari on nunga adong akka perubahan laho mabbahen sippel paradaton/parjabbaran i, laos asa namura dipaihut-ihut akka naupposo jala akka namaralo tu agamatta dohot akka luat, ala nunga massai godang akka nani ralat, jala cara paradaton pangokkalholion on sian luat samosir do on. Jala godang dope ra akka naso masuk dison, di akka acara ulaon si songoni.


Mamorothon Horbo (sigagat duhut)
        Addorang so ditogu horboi sian bara laho tu borotan i, jumolo ma di pajongjong boru sihabolonon borotanna ditonga-tonga ni alaman dungi tibu manogot nai, addorang samaralaman dope di boan ma horboi tu borotan jala punguma disi hasuhuton-raja bius - rajani dongan sahuta. - rajani dongan tubu dohot boru huhut mangaliatton horboi, jala tetapma boru sihabolonan I namanogu-nogu horbo i sahat tu borotan i jala biasana 3 hali manang 7 hali ma diliatton boru di borotanni horboi.

Hata pasu-pasu tu na papungu saring-saring ni na tua-tua
        Horas jala gabe ma di hamuna hasuhuton bolon, ima dina naung pinapungu muna saring-saring ni natua-tuamuna, ima alana diingot hamu do patik palimahon i, pasangappon natoras/natua-tua muna, ima sada dalan parhitean muna laho mangido pasu pasu sian akka dongan tubu muna, sian akka hula-hula muna, sian akka tulang muna sahat tu bona niari muna, dohot sian natua-tua ni huta, dohot tamiang sian raja pamoruon muna, tarida mai sian hadoson ni roha muna namar haha maranggi dohot namar hula boru, Di ari na denggan on di bulan na uli on tarida ma songon dolok martadda, songon addian, marsipatudu songon dalan, nunga tarida diari sadari on, naung pinanakkok muna saring-saring ni natua-tua muna tu dolok-dolok na tibbo, tu rihit na marlappis-lappis tu batu namar tiddi-tiddi, sai anggiat ma attong pasu-pasu na hinirim ni roha muna saluhutna di tongos amatta namartua debata mai dihamu, sai anggiat ma, dapotan pasu-pasu hamuna ganup keluarga, dapotan las ni roha hamuna ganup ruma tangga, sai di lappisi debata ma panggabean, parhorasan di hamu. Sai martiddi-tiddi ma silas niroha dihamu saluhut na, ima tamiang dohot pangidoan nami di hamuna, sai disahappon debata ma pasu-pasu i dihamu saluhut na, asa dohonon nami ma hatani silup-lupan, ima upasa ni opputta si jolo-jolo tubui:

"Asa tibbo ma bona ni kalapa
ribbun nang bona ni hariara
dipasu-pasu tuhatta ma hamuna tiap ruma tangga
dipadao ma sian hamuna nasa ragam ni mara."

“Songgop uttung-uttung tu pinggol ni sanihe
patar do dolok tolong tatapon sian balige
 amatta namartua debata ma na masu-masu
dapotan tua ma hamu ganup ripe."

"Asa eme sitabba tua
parlinggoman ni siborok
debata do dihita namartua
horas ma hamuna di parorot”

"Asa tikkoma inggir-inggir
bulung nai rata-rata
asa tuhatta ma dihamu na mangiring-iring
mamasu-masu ma amatta namar tua debata”

“Asa takkas ma jala walang
galinggang majala garege
sai dilehon tuhatta ma dihamu anak partahi ulubalang
dohot boru parmas jala pareme
naringgas martangiang huhut na malo marende"

"ribur do kota Parapat
jonok mai tuhuta abbarita
sai dibasa-basahon Tuhatta ma dihamu anak namar pangkat
dohot boru na gabe wali kota”

"horbo sisapang na ualu
parbutuha mangalilit parmata mangalu-alu
dibalian doi majjapal tu huta doi mangalu-alu
hata nauli hata nadenggan akka pasu-pasu
hot mai huappui hami martonga ni jabu

Parjambaran ni Sigagat duhut:
Tubonani ari : Somba-somba.
Parbonaan       : Somba.
Pangoppar       : Tulang bolon.
Bona tulang: Tulang bolon.
Tulang : Osang.
Hula-hula ni namangongkal : lhur (upa suhut).
Tu dongan tubu : Panamboli.
Tu boru : Tanggalan-Rukkung.
Tu tulang rorobot        : Tulang-tulang.
Bere/ibebere : Jabbar nagok.
Hula-hula ni namaijae : Jabbar nagok.
Keterangan : Hula-hula ni suhut sude ihur ma di bagi.
Jambar tu:        Boru suhut (borujabu).
                  Boru tubu.
Boru namatua.
Boru niappuan.
Boru nani abing-abing.
Jambar tunasida ima jambar nagok dohot boru sihabolonon khusus ma jambar ni nasida. Ala nunga sitaba borotan.
Simatua ni boru : jambar nagok.
Tu natua-tua ni huta : tulang ganjang.
Tu natua-tua ni hombar balok : tulang ganjang.
Tu pariban suhut : jambar nagok.
Tu ale-ale/raja naginokkon : jambar nagok.
Huria nisuhut : tulang bolon.
Huria tetangga : jambar nagok.
Pemerintah setempat : tanggalan-rukkung.



BUTUH MODAL USAHA, DANA TUNAI..?
KLIK..!!


Tidak ada komentar:

Posting Komentar